Rzutka rękawowa
Rzutka rękawowa wykonana jest w postaci podłużnego worka, w którym znajduje się 300 g obciążnik obszyty pianką poliuretanową (w celu ewentualnej ochrony przed skutkami uderzenia oraz uzyskania pływalności dodatniej) i 25 m pływającej linki, na końcu której są odpowiednie zaczepy (karabińczyk, pętle) służące do zamocowania do burty łodzi lub innego miejsca albo założenia na nadgarstek ratownika. Na dnie pokrowca znajduje się uchwyt dla ratowanego.
W celu uzyskania właściwych efektów należy ją w odpowiedni sposób przygotować. Po rozwinięciu całej linki wkładamy ją do pokrowca pojedynczo w ten sposób, że układa się ona na dnie zygzakiem warstwa po warstwie. Ułożenie takie zapobiega poplątaniu się linki w czasie rzutu. Wolny koniec linki powinien wystawać z pokrowca, który może być zamknięty (linką lub rzepem).
Rzutka po sklarowaniu powinna być powieszona za dolny uchwyt zwisając wolną końcówką liny w dół. Zalety tego sprzętu to:
- bardzo łatwa, skuteczna i szybka obsługa,
- estetyczny wygląd,
- estetycznie i bezpiecznie sklarowana lina,
- duża celność (po niedługim treningu),
- małe wymiary.
Wykonane jest ono ze sprasowanego styropianu obszytego pomarańczowym materiałem i linki chwytowej o większej długości niż obwód, przymocowanej opaskami w czterech miejscach. Koło może być używane samodzielnie lub z linką, którą powinno się przywiązać bezpośrednio do koła i porządnie zbuchtować. Atestowane koła morskie posiadają również odblaskowe nakładki ułatwiające dostrzeżenie w nocy i w trudnych warunkach atmosferycznych.
Występują również koła ratunkowe w kształcie podkowy, wykonane z pianki polietylenowej, lekkiej i bardziej wytrzymałej niż styropian. Konserwacja polega na wymyciu i wysuszeniu. W ostatnich czasach pojawiły się sztywne koła plastikowe, wewnątrz puste, ze specjalnymi pojemnikami na linkę o ergonomicznych kształtach usytuowanymi wewnątrz koła.
W połowie długości pasa umocowany jest dodatkowy karabińczyk umożliwiający w miarę potrzeby podczepienie liny do ściągnięcia ratowanego na brzeg. Konstrukcja pozwala na zapięcie osoby o każdych wymiarach (tuszy) i utrzymuje na powierzchni dwie osoby o przeciętnej wadze (wyporność 9 kg, a w przygotowaniu większa, do 14,5 kg). Długość linki pozwala ratownikowi zanurkować do dna na standardowym kąpielisku (max głębokość do 4 m) bez potrzeby ściągania szelek. Opływowy kształt nie stawia prawie żadnego oporu i pozwala w łatwy sposób pokonać fale czy nawet przybój. Konserwacja polega na myciu i wysuszeniu sprzętu.
Boja SP skonstruowana z tworzywa sztucznego w środku pusta, posiada na obwodzie uchwyty pozwalające na złapanie się przez osobę tonącą względnie ratownika, a z przodu przyczepioną ma 2 - 4 m linę zakończoną szelkami ratowniczymi. Opływowy kształt pozwala na pływanie i pokonywanie fal bez większych oporów.
Wyporność pozwala na utrzymanie dwóch osób na powierzchni wody. Na świecie produkowane są różne rozmiary i typy boi, a w Polsce na razie jeden. Minusem tego sprzętu jest trudność w jego użyciu w sytuacji, gdy tonący jest nieprzytomny (doskonałą alternatywa jest pas "węgorz"), ponieważ ratownik nie ma możliwości podpięcia poszkodowanego. Konserwacja sprowadza się do umycia i wysuszenia sprzętu.
Właściwie skonstruowana żerdź ratownicza powinna być zakończona odpowiednią końcówką ułatwiającą uchwycenie się przez tonącego względnie nawet zahaczenie przez ratownika osoby nie reagującej już na żadne polecenia czy bodźce i przyciągnięcie jej do brzegu. W tego typu konstrukcjach można używać lekkich i estetycznych materiałów takich jak rurki z duraluminium czy tworzyw sztucznych. Wykonanie nawet we własnym zakresie którejś z tych końcówek nie powinno nastręczać zbyt dużych kłopotów np. elastyczną końcówkę można zrobić z rozciętego paska klinowego do silników samochodowych, a koło ze stalowego pręta o średnicy np. 6 mm obciągniętego wężem gumowym lub rurką z tworzywa sztucznego.
Żaden ze stosowanych w Polsce kołowrotów nie jest dostosowany do ściągnięcia ratownika poprzez kręcenie korbą ponieważ jak już wspomniano jest to "magazyn", a nie wyciągarka. Ściąga się ratownika wraz z tonącym jedną z metod opisanych w rozdziale "Ratowanie z użyciem sprzętu", a po zakończeniu akcji ratowniczej bardzo dokładnie i porządnie nawija się linę na bęben kołowrotu wykorzystując między innymi wspomnianą korbę. Lina musi być nawijana zwój przy zwoju, ciasno bez luzów. Gwarantuje to łatwe, szybkie, bez szarpnięć i plątania się rozwinięcie jej w czasie akcji ratowniczej. Dodatkowe akcesoria takie jak np. hamulce spowalniające obracanie się bębna, rączki, nóżki czy blokady ułatwiają przechowywanie, transport i eksploatację kołowrotu ratowniczego. Konserwacja polega na umyciu, oczyszczeniu z piasku, wysuszeniu i nasmarowaniu ośki przy kołowrotach metalowych.
Oprócz znacznego zmęczenia, osoba biegnąca z takim sprzętem bardzo często doznaje licznych urazów kończyn (obicia, stłuczenia, skaleczenia) spowodowanych przez transportowany kołowrót. Dlatego też próbowano go zastąpić innymi rozwiązaniami np.: drewniane lub plastikowe szpulki, cieńszą linką itp. W ostatnim czasie zaczęto produkować w Polsce zasobnik linowy rozwiązujący ten problem. W pokrowcu (podobnym do rzutki rękawowej tylko większym) umieszczone jest 80 m nietonącej liny (podobnej do tej z rzutek rękawowych) zakończonej od spodu półsztywną pętlą (bardzo łatwo i szybko można ją założyć na nogę, pal czy pal ostrogi), a z drugiego końca szelkami ratowniczymi. Pokrowiec tak jaki i rzutka ratownicza zamykany jest taśmą z rzepami. Sprzęt lekki, bardzo łatwy w użyciu i niezawodny pod warunkiem właściwego sklarowania liny w zasobniku (tak samo jak w rzutce rękawowej) tzn. zygzakami, pojedynczymi warstwami, ugniatając.
Kamizelka ratunkowa (pas ratunkowy) to odmiana wyżej wymienionej, ale wykonana z kilku segmentów sztywnej pianki obszytej pomarańczowym materiałem lub w inny sposób, będąca na wyposażeniu głównie dużych jednostek pływających np. statków. Generalnie kamizelka powinna zapewnić zachowanie pozycji pionowej z utrzymaniem ust nad powierzchnią wody nawet w przypadku osoby nieprzytomnej lub wyczerpanej.
W założonym pasie człowiek powinien mieć możliwość wykonania bezpiecznego skoku do wody z wysokości minimum 4,5 m, przepłynięcia niewielkiej odległości i wejścia do łodzi lub tratwy ratunkowej. Pas powinien być wyposażony w gwizdek, lampkę z bateryjką, nalepki odblaskowe i proszek barwiący ułatwiający lokalizacje ratowanego w ciągu dnia.
Istnieją również pneumatyczne pasy ratunkowe zaopatrzone w wentyl do nadmuchiwania przez użytkownika lub napełniane automatycznie (po wpadnięciu do wody automat napełnia pas bez udziału człowieka) lub półautomatycznie gdy do napełniania pasa potrzebne jest pociągnięcie za dźwignię.
Płetwa kaloszowa przeznaczana jest do zakładania na gołą stopę i musi być dobrze dopasowana. W sprzedaży płetwy te możemy kupić co dwa rozmiary. Powinna ona ściśle przylegać do stopy, lecz nie może jej ściskać, gdyż wówczas występuje jej "drętwienie" spowodowane nieprawidłowym krążeniem krwi, natomiast zbyt luźne osadzenie stopy prowadzi do obtarć naskórka i ewentualnego zgubienia płetwy podczas pływania. Kalosz powinien być zbudowany z gumy, który od spodu tzn. stopy powinien być usztywniony. Pióro zbudowane jest z gumy lub mas plastycznych różnie utwardzonych w zależności od przewidywanych zadań i indywidualnych cech motorycznych pływaka. I tak: płetwy krótkie i sztywne używane są podczas pływania w zamkniętych zbiornikach umożliwiając szybkie i łatwe obracanie się. Płetwy dłuższe stosuje się podczas pływania na wodach otwartych i podczas pływań długodystansowych. Podczas pływań długodystansowych stasuje się również płetwy z kanałami przepływowymi zwanymi dyszami. Płetwy z dyszami umożliwiają przeznaczenie większej części energii na napęd przy jednoczesnym nieznacznym zmniejszeniu prędkości. Osobom o nogach "mocniejszych" poleca się płetwy z piórami wykonanymi ze sztywnych mas plastycznych, natomiast osobom o nogach '"słabszych" i okazjonalnie pływających w płetwach zaleca się płetwy miękkie lub z piórem gumowym w celu uniknięcia skurczu mięśni łydek lub podudzia. Podstawowym czynnikiem wpływającym na ogólny czas użytkowania płetw jest ich nakładanie, które powinno wyglądaj następująca:
Wszystkie maski posiadają zbliżoną budowę, a różnią się jedynie rozwiązaniami technicznymi i kształtami. Szyba maski jest przeważnie ze szkła, które musi być bezpieczne. Informują o tym napisy "SAFETY" lub "TEMPERED". Maski z szybami ze zwykłego szkła mogą uszkodzić twarz w przypadku pęknięcia, Maski z szybą z tworzyw sztucznych mają tendencję do zachodzenia parą przez co tracą część swoich właściwości. W celu likwidacji zachodzenia szyb parą pokrywa się je od wewnątrz przed zamoczeniem odpowiednimi płynami (w ostateczności "Ludwikiem" ), a do niedawna jeszcze używano do tego celu śliny. Niektóre maski posiadają oddzielne szybki na każde oko - przeznaczane są one przeważnie dla osób z wadami wzroku ponieważ każda z nich może posiadać inne parametry. Podczas nurkowania w typowej masce osoba z wadami wzroku stosują miękkie soczewki, nie zaleca się używania szkieł korekcyjnych z soczewkami twardymi. Istnieją również maski nazywane panoramicznymi. Posiadają one dodatkowe szybki z boków lub z dołu dając możliwość bez dodatkowych ruchów głową jednoczesnego obserwowania obszaru z przodu i po bokach. Ogólnie uważa się, że czym większa powierzchnia szybki maski tym łatwiej prowadzi się obserwację pod wodą i zapewnia ona większe bezpieczeństwo. Szybka maski połączona jest szczelnie za pomocą obejmy z kołnierzem wykonanym z sylikonu, a niekiedy z innych materiałów takich jak: metaflex czy mieszanina gumy z produktami naftowymi. Kołnierz maski powinien mieć taki kształt, aby górna część szyby znajdowała się bliżej twarzy niż dolna dla zmniejszenia odgięcia głowy; do tyłu i podczas pływania. W celu szczelnego przylegania maski kołnierz zakończony jest rozdwojonym fartuchem, który w okolicach nosa jest pojedynczy. Taka budowa fartucha ułatwia znacznie usuwanie z maski wody przez wdmuchiwanie nosem powietrza w sytuacji idy znajdujemy się pod wadą.
Pasek mocujący maskę powinien być bardzo elastyczny, szeroki lub rozdwajający się z tyłu oraz umożliwiający łatwą regulację jego długości przy użyciu klamer znajdujących się na obejmie szyby. Bardzo ważnym elementem różniącym maskę nurkową od okularków pływackich jest nos lub komory kompensacyjne zwane niekiedy kieszeniami. Przy zanurzeniu na kilka metrów wzrastające ciśnienie powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz organizmu osoby nurkującej. Może to spowodować przy braku zmiany ciśnienia w masce pękanie naczyń krwionośnych w gałkach ocznych. Jest to wynikiem różnicy ciśnień w organizmie nurka i przestrzeni powietrznej maski. W skrajnych przypadkach może wystąpić przemieszczenie oczu do przodu powodując tzw. wytrzeszcz. W celu zapobieżenia takiej sytuacji należy wyrównywać ciśnienie w masce do wielkości ciśnienia jakie panuje na danej głębokości wdmuchując powietrze nosem. Niektóre maski samoistnie niwelują różnicę ciśnień zmniejszając swoją objętość dzięki dużemu i elastycznemu kołnierzowi. Natomiast okularki pływackie zachowują zawsze stałą objętość i nie ma w nich możliwości zmiany ciśnienia podczas zanurzania, może to doprowadzić. do sytuacji opisanej powyżej. Drugim niebezpieczeństwem na które jesteśmy narażeni podczas zmiany ciśnienia przy zanurzaniu się pod wodę jest uszkodzenie. błony bębenkowej. Do takiej sytuacji może dojść już na głębokości 3 - 4 m gdy nie ma drożności kanału słuchowego wewnętrznego zwanego trąbką Eustachiusza. Najczęściej ma to miejsce podczas stanów zapalnych zatok, nieżytów nosa lub typowego kataru, kiedy śluz zablokuje drożność kanału słuchowego. Przebieg zjawiska wyjaśnia zamieszczonu rysunek.
Celem zapobieżenia uszkodzeniu błony bębenkowej powszechnie stosuje się tzw. próbę Valsalwy polegającą na ściśnięciu palcami nosa, zamknięciu ust i wydmuchaniu do ucha środkowego powietrza z płuc.
Wytworzony w ten sposób wzrost ciśnienia w płucach powoduje, na zasadzie naczyń połączonych wzrost ciśnienia we wszystkich dostępnych przestrzeniach powietrznych, w tym w kanale słuchowym wewnętrznym (trąbka Eustachiusza). W sytuacji normalnej następuje rozszerzenie kanału oraz wzrost ciśnienia w uchu środkowym. Ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej będzie. zbliżone. W celu wykonania tej próby maska musi mieć dostęp do nosa tak, aby można go było łatwo i wygodnie ścisnąć. Inne sposoby wyrównywania ciśnienia (manewr Toyubee, metoda BTV) nie są już takie proste w stosowaniu i wymagają pewnego treningu. Podczas wynurzania u osób zdrowych wyrównanie ciśnienia zachodzi samoistnie. Niekiedy można pomóc wyrównać ciśnienie wykonując ruchy żuchwą lub napinając język i krtań jak przy przełykaniu.
Standardowo przyjmuje się, że fajka powinna mieć 30-38 cm długości i 16-22 mm średnicy. Parametry które wymuszają takie wymiary to:
Jeszcze nowszym sprzętem są lansowanie ostatnio jednoręczne sekatory umożliwiające przecięcie pod wodą linek stalowych o średnic do 6 mm. W przedstawionym materiale celowo pominięto maski i fajki z zaworkami gdyż obecnie uważa się, że ich awaryjność rośnie wraz ze wzrostem szybkości pływania w wyniku większych naprężeń i drgań, a niestety w ratownictwie wodnym podstawowym czynnikiem decydującym o skuteczności akcji jest czas.
